„Okładki NIEzwykłe”
W myśl hasła promującego XX Ogólnopolski Tydzień Bibliotek
„Moja, Twoja, Nasza – BIBLIOTEKA!” prezentujemy to, co należy do całej społeczności Politechniki Krakowskiej i o czym wielu z jej członków może pomyśleć „moje”.
Pokazujemy zasoby BPK oraz rękodzielnicze okładki wykonane przez pracowników BPK i zaprzyjaźnione z nią osoby.
Prezentujemy książki szczególnie dla nas cenne – dzieła związane z Politechniką Krakowską np. poprzez osobę twórcy lub wydawnictwo.
Eksponujemy nasze biblioteczne skarby, dzieła sztuki introligatorskiej z XIX wieku oraz książki współczesne.
Prezentowane książki wybrane zostały ze względu na okładki – ocenione po okładce – zaintrygowały nas na tyle, by wydobyć je z bibliotecznych magazynów, dowiedzieć się o nich czegoś więcej i podzielić się nimi.
Zespół BPK: Agnieszka Bogusz, Katarzyna Dudek, Aneta Kowalska, Urszula Matoga, Anna Strojna-Krzystanek
Kraków, maj 2023
Książka po okładce:
o współczesnym polskim projektowaniu okładek. Wybór, wstęp, redakcja, projekt okładki i ilustracje Patryk Mogilnicki
Kraków: Wydawnictwo Karakter, 2021
Patryk Mogilnicki urodził się w 1976 r. Ilustrator i projektant graficzny. Ukończył poznańską Akademię Sztuk Pięknych na kierunku grafika warsztatowa. Publikował w większości polskich magazynów. Projektuje plakaty koncertowe, teatralne i filmowe. Tworzy okładki płyt i książek. Jest twórcą facebookowego profilu „Kupiłbym tę książkę, gdyby nie okładka”.
Mądrość i cuda świata roślin
Jane Goodall
Seria: Eko. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2017
Projekt okładki: Anna Pol
Anna Pol ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Poznaniu. Tworzy okładki, ilustracje i projektuje wnętrza książek, a także maluje i tworzy kolaże.
Od 2005 roku zaprojektowała blisko siedemset okładek książkowych, pracując dla wielu wydawnictw m.in.: Marginesy, W.A.B., Wydawnictwo Literackie, Znak, Czytelnik, Prószyński i S-ka. Jest laureatką wielu nagród.
Wenecja: potencjał
Beata Malinowska-Petelenz, Maciej Skaza, Mariusz Twardowski
Kraków: Wydawnictwo PK, 2017
Kocham Włochy, a zwłaszcza Wenecję. Najchętniej rysuję miasta i miasteczka, gotyckie katedry i amerykańskie, pełne wolności, przestrzenie. W malarstwie fascynują mnie formy organiczne.
/ Beata Malinowska-Petelenz /
Źródło: Beata Malinowska-Petelenz. Gallery Store (Dostęp 17.04.2023)
Okładka jest przedsmakiem tego, co czytelnik znajdzie na kartach książki.
Okładka ujmuje prostotą, świadomym ograniczeniem kolorów. Z białego kartonu, ze skrzydełkami, na których zamieszczono krótkie recenzje.
Książka dostępna w zbiorach BPK
O zmianach użytkowania obiektów sakralnych
Andrzej Białkiewicz
Kraków: Wydawnictwo PK, 2016
Projekt okładki: Adam Bania
Prof. dr hab. inż. arch. Andrzej Białkiewicz pełnił funkcję Rektora Politechniki Krakowskiej w latach 2020-2023. Wcześniej był Prorektorem, wieloletnim kierownikiem Zakładu, a następnie Katedry Rysunku, Malarstwa i Rzeźby na Wydziale Architektury PK. Pracę naukową i dydaktyczną łączył z bogatą praktyką architektoniczną. Ze swoją uczelnią był związany przez blisko 50 lat.
Okładka książki zaprojektowana została na podstawie zdjęcia dostarczonego przez Autora. Zamieszczona na okładce fotografia przedstawia klasztor we Włodawie, wnętrze po remoncie.
Książka została wydana przez Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
Wieże mieszkalne
Mariusz Twardowski
Kraków: Wydawnictwo PK, 2017
Projekt obwoluty: Mariusz Twardowski
Projekt okładki: Wioletta Markiewicz
Autorem monografii jest Mariusz Twardowski, Profesor Politechniki Krakowskiej na Wydziale Architektury, który w 2018 r. otrzymał Nagrodę Rektora Politechniki Krakowskiej za osiągnięcia naukowe. W dorobku architekta jest ponad 60 obiektów architektonicznych, 40 wystaw indywidualnych i zbiorowych fotograficznych w Polsce i za granicą, a jego fotografie opublikowano w kilkudziesięciu czasopismach architektonicznych.
Książka została wydana w serii Monografie Politechniki Krakowskiej (Seria Architektura).
100 000 years of beauty
Paris: Ed. Babylone: Gallimard, ©2009
Projekt etui: Élisabeth Azoulay, Daniel Kapelian, Laurent Ungerer
Seria 5 książek „100 000 lat piękna” wydawnictwa Gallimard wydana została pod kierunkiem Élisabeth Azoulay, francuskiej antropolożki. Każdy tom wysublimowanej serii Beaux-Livres obejmuje ważny okres historyczny, który odpowiada konkretnemu etapowi poszukiwania piękna. Redakcją naukową każdej z części zajęli się specjaliści-znawcy poszczególnych epok:
- Prehistoria - Pascal Picq
- Starożytność, Epoka klasyczna - Georges Vigarello
- Nowoczesność - Marc Nouschi
- Przyszłość - Elisabeth Azoulay i Françoise Gaillard.
Wydanie wyjątkowe, w pięciu tomach, w papierowym futerale w kształcie piramidy o wymiarach 253 x 330 x 150 mm.
Imago urbis: dalla città reale alla città ideale
Milano: Franco Maria Ricci, ©1986
Album o drewnianych inkrustacjach i detalach z okresu włoskiego renesansu. Książka z przedmową André Chastela i tekstami Cesare De Seta, Massimo Ferretti, Alberto Tenenti.
Tom jest częścią kolekcji Quadreria mediolańskiego wydawcy Franco Maria Ricciego znanego z tworzenia limitowanych edycji honorujących niezależnych artystów, które charakteryzują się barwionym ręcznie czerpanym papierem i czarnymi jedwabnymi okładkami ze srebrnymi lub złotymi stemplami.
Secesja: na styku nowego i starego świata
Bartłomiej Gutowski
Warszawa: Wydawnictwo SBM, ©2022
Projekt okładki: Aleksandra Zimoch
Grafika zamieszczona na okładce inspirowana jest stylem epoki. Projektantka wykorzystała prace znanych artystów, zapętlając je swobodnie wijącymi się liniami w kolorze imitującym złoto. Nasycenie kolorami, podkreśla nietuzinkowość okładki i przyciąga oko czytelnika.
Korona Ziemi: nie-poradnik zdobywcy
Artur Hajzer
Katowice: STAPIS, ©2012
Projekt okladki: Michał Motłoch
"Korona Ziemi nie-poradnik zdobywcy" Artura Hajzera, polskiego taternika, alpinisty i himalaisty, to książka poświęcona górom i historii ich zdobywania. Z każdym szczytem związane są fakty, anegdoty, historie pierwszych zdobywców.
Zaskakująca i intrygująca jest okładka książki. Oczom czytelnika ukazuje się Korona Ziemi – trójwymiarowy fotomontaż.
Das eiserne Jahrhundert
von Amand Freiherr v. Schweiger-Lerchenfeld
Wien ; Pest ; Leipzig : A. Hartleben's Verlag, 1884
Projekt okładki: Ladislav Eugen Petrovits (1839-1907)
W XIX wieku na okładkach książek technicznych zaczęły dominować rysunki przedstawiające osiągnięcia rewolucji przemysłowej. Doskonale obrazuje to okładka książki „Das eiserne Jahrhundert” przedstawiająca wytłoczony parowóz, ze złoconymi elementami.
Wydawcą tej książki była firma Verlag A. Hartleben, która na przełomie XIX i XX wieku zyskała popularność dzięki tłumaczeniom m.in. Juliusza Verna i Aleksandra Dumasa. Właściciel interesował się nowinkami i rozwojem technicznym, co oczywiście wpłynęło na profil wydawnictwa. Otrzymał wiele wyróżnień m.in. Złoty Medal za Sztukę i Naukę od cesarza Franciszka Józefa I w 1861 roku.
Allegorien und Embleme [...]. Abt. 1, Allegorien
herausgegeben von Martin Gerlach ; Erläuterunder Text von Albert Ilg
Wien : Verlag von Gerlach & Schenk, 1882
Częstą praktyką stosowaną głównie przez wydawców publikacji z zakresu sztuki, było zwracanie się po pomoc do zawodowych plastyków, aby zaprojektowali okładki dla poszczególnych edycji, serii, nakładów. Jednym z takich wydawców był Martin Peter Gerlach (1846-1918). Był on odkrywcą nowych, licznych talentów w branży i potrafił pozyskać do współpracy znanych artystów, takich jak: Anton Seder, Carl Otto Czeschka, bracia Ernst czy Gustav Klimt.
Jednym z nich był Franz von Stuck. Powstały w latach 1882–1884 zbiór rysunków „Allegorien und Embleme” ugruntował jego sławę jako rysownika.
W zbiorach Biblioteki Politechniki Krakowskiej jest egzemplarz wydania z 1882 roku. Oprawa ozdobiona została z użyciem plakiety z podpisem jej twórcy - Stuck. Obok niej znajduje się odbity tłok z bogato zdobionym logiem firmy wydawniczej Gerlach & Schenk. Tytulatura wykonana została ozdobną czcionką gotycką.
Grundriss der Kunstgeschichte. Bd. 1-2
von Wilhelm Lübke
Stuttgart : Verlag von Ebner & Seubert, 1876
Książka „Grundriss der Kunstgeschichte” wydana została przez niemieckie wydawnictwo Verlag von Ebner & Seubert. Oficyna założona przez Johanna Friedricha Ebnera pod koniec XVIII wieku w Stuttgarcie była pierwszą drukarnią litograficzną w tym mieście. Praktyka zawodowa w instytucie artystycznym, gdzie J. F. Ebner pełnił rolę kierownika, uwrażliwiła go na piękno tkwiące w detalu czy precyzyjnym rysunku. Na okładce relief wyznacza wewnętrzne i zewnętrzne ramy marginesów, tzw. bordiury, zdobi je dekoracyjna kompozycja tłoczonych i złoconych ornamentów roślinnych. Bordiury wyznaczają zwierciadło – pole, na którym jest tytulatura wykonana czcionką gotycką, a nad nią i pod nią pojedyncze tłoczone ornamenty.
Bibliografia
- Książka po okładce : o współczesnym polskim projektowaniu okładek. Wybór, wstęp i redakcja Patryk Mogilnicki. Kraków: Wydawnictwo Karakter, 2021.
- Anna Pol. Marginesy (Dostęp 28.04.2023).
- Beata Malinowska-Petelenz. Gallery Store (Dostęp 28.04.2023).
- Zmarł prof. Andrzej Białkiewicz, Rektor Politechniki Krakowskiej (Dostęp 28.04.2023).
- Mariusz Twardowski. Weekend architektury (Dostęp 28.04.2023).
- 100 000 years of beauty. Gallimard (Dostęp 17.04.2023).
- Franco Maria Ricci (Dostęp 28.04.2023).
- Franco Maria Ricci. Wikipedia (Dostęp 28.04.2023).
- A. Hartleben’s Verlag. Wikipedia (Dostęp 28.04.2023).
- Martin Gerlach senior. Wikipedia (Dostęp 28.04.2023).
- Johann Friedrich Ebner. Wikipedia (Dostęp 28.04.2023).
- Jan Grochocki. Tłoczenie i złocenie książek. Słowo o zdobnictwie. Blog introligatorski, czyli wszystko o książkach (Dostęp 28.04.2023).
Kolaż przedstawia okładki, ręcznie wykonane, przez pracowników BPK i zaprzyjaźnione z nią osoby.
Wystawę stacjonarną, przygotowaną przez Zespół BPK, można oglądać w Czytelni Głównej przy ul. Warszawskiej 24, w dniach 8 maja - 31 maja 2023 r.
Wystawę wirtualną opracowali: Katarzyna Dudek, Szymon Zdebski.